Alluitz: 1.034m | Ziertziako urkuluko kanaletik. (Ipar Aurpegia).

2015/11/01 | Urkiola-ko parke naturalean eskalatzeko zeuden debekuak amaituta (LINK), gure mendiek eskaintzen duten alternatiba edo aukerak ondo gozatzeko ordua heldu da. Gogo asko nituen Ziertziako Urkuluko kanala errepikatzeko, igoera zuzen eta bertikala Alluitz-etik Anbotora doan ertzeraino.

Nondik izena? Patxi Galé adituaren laguntzarekin Iparraldeko kanal hau Ziertziako urkulu kanala izenaz bataiatu dugu. Abadiñoko toponomia mapa eta liburuetan informazioa ondo miatuz.

Igoeraren dekribapena: Autoa Atxondoko Axpe auzoan utzi eta Gailanda baserrira doan bidea hartuko dugu, 2 km dituen  ibilbide lasaia. Axpe auzoaren bihotza zeharkatzen duen bidea.

Gailanda baserrira heldu, eta gorantz doan bidea hartuko dugu. Beti Zorrotzako gailurraren azpian dagoen hamildegiaren ingurutik (Alluitz-etik Larrano puntara doan ertzean aurki dezakegun gailurra).
Pinudiak zeharkatu eta kobagorritte-ko iturrira helduko gara. Orain dela urte batzuk barriztatutako leku zoragarri bat atxa haundien azpian. Orain gorantz doan hesi baten eskumatik igoko gara, ganaduarengandik (ardi eta ahuntzak) babesten duten tarte edo pagadi gazte bat ondo kontserbatseko erabiltzen den hesia hain zuzen.

Gora goazela, hirurogei metro inguru gorago, ezkerrerantz egingo dugu. Orain ahuntz-bide bat hartu, eta elorriz inguratutako paisai eder bat zeharkatuko dugu. Ahuntz eta ardientzako, gordeleku moduan erabiltzen duten toki lasai eta ederra. Gorago, kanal harritsu bat aurkituko dugu, kanala igo eta Anbotoko mendilerroaren lehen hesi haundia gaindituko dugu. Aurrean eta goiko partean, Alluitz mendiaren iparreko pareta ikusgarria.

Zelai bertikalez jositako toki batetik ekingo diogu orain eta gorantz egingo dugu eskuak erabilita. Hagin esanguratsu batera heldu,  atzean utzi eta ezkerrerantz doan ahuntz-bide bat erabiliko dugu Ziertziako kanaletik jaisten den harritzara heltzeko.

Toki ikusgarria da hau. Kanalaren azpian gaude orain. Perspektiba ikaragarria daukagu harritzaren hasieran.  Hasierak ez dauka inungo zailtasun aipagarririk, harritzak  igotzeak suposatzen duen zailtasuna baino ez. Oso motel igotzen den tartea da.  Metroak aurrera egin eta kanala estutu egiten da, bedarra protagonista bihurtuz. Nola edo hala, gora egin eta lehenengo intergune edo erresaltera iritsiko garau, erraz igotzen den tartea da hau.  Materiala jantzi (kaskoa derrigorrezkoa), eta lasai egingo dugu gorantz. Azpian amildegiak, gaur egun, bedarrez estalitako kanala denak, txirrista forma ikusgarria hartzen du. Argi ibiltzeko lekua da hau.

Astiro astiro eta arreta handiarekin metroak igoko ditugu kanalean barrena,  hurrengo intergune edo erresaltera heldu arte. Bigarren intergunea izango da hau, ezkerretik egingo duguna. (Piolet batekin hobeto egiten dena.) Erresaltea atzean utzi eta kanalaren alboetan pago bihurritu batzuk agertuko dira, denbora eta eguraldiaren eraginez oso itxura berezia dutenak. Talaia zoragarria hau, paisaiaz gozatzeko.  Gainean berriz, azkenengo zatia.

Orain kanala zerbait zabaltzen da, baina metro batzuk gorago kareharriz eta belarrez osatutako hesia aurkitu dugu arrez aurre. Igaroezina dirudien pareta mixtoa da eta  bost metroko erresaltea dueña. Hirugarren graduko zatia edo tartea. Gainean eta pago  batean, basbesteko aukerarekin.

Erresaltea behean utzi eta berrogeitahamar metro inguruko intergune jarraiak aurkituku ditugu, eskuak erabiliz erraz egiten diren pausuak. Baina argi ibili, bidea ondo jarraitu behar delako, hau ez da paretan gora galtzeko lekurik aproposena. Gure azpian beti, Ziertziako arroa ikusiko dugu.
Bukaera, eskumar,a horizontalean egiten da, Urkuluko leporaino (Ziertziako urkulue).

Alluitz-era heltzeko, ertz integrala egiteko aukera dugu orain. Bitartean, infernura zuzen zuzen doan zubia zeharkatuko dugu. Infernua barik, Alluitz mendiaren tontorra aurkituko dugu bertan.
Jaitsierarako berriz, Artola-ko leporaino doan bide klasikoa hartuko dugu. Beranduago, Axpe auzoraino heltzen den mendi ibilibidea jarraituz.

------------------------------------------------------------

 - Iraupena: guztizkoa: 2h 50' (Geldiuneekin)

 - Zailtasuna: Zaila.

 - Distantzia: 9,6 Km (+/-)

 - Gorabehera: Gorabehera positiboa: 1.025m (+/-)

 - Mendi Ibilbidea: Axpe Auzoa - Gailanda Baserria - kobagorritte-ko iturria - Ziertziako Kanala - Urkuluko lepoa - Infernuko zubia - Alluitz - Artolako lepoa - Axpe Auzoa 

------------------------------------------------------------

Gailandatik gora daude pinudietatik.

Udalatx:1.120m | Ekialdeko Aurpegia, edo ekialdeko ertza. (Cara Este).

201/10/26 | Urte asko dira Udalatx ingurutik nabilela, eta nola ez; gozatzen. Inguruko beste jende askoren moduan. Oraingoan, Ekialde aurpegiko igoera eder eta zuzena, Arrasate ingurutik ondo ikusten den igoera zoragarri eta aipagarria. Azpimarratzeko, aurpegi honek gordetzen duen baso oparoa. Arttialde eta Garbitzaz (Arbutus unedo) osatutako baso majikoa. Udalatx mendian beste bitxikeri bat.

Igoeraren deskribapena; Igoera, Aintzinaiko Santutxo harrobiaren azpian hasiko dugu. Harrobia, denboran tusita egon de arren, gaur egun lurrez beteta dago. Udalatx-ek ekialdean daukan beste ebakiondo itsusi bat. 

Autoa Meatzerreka elkartearen ondoan utzi eta harrobiaren bila joango gara. Arrasatetik Elorriora doan bidea zeharkatu eta harrobiruntz doan bidea hartuko dugu. Minutu gutxitan harrobiaren puntu gorenean azalduko gara, orain lurrez beteriko harrobia. Harrobiaren eskuinetik gorantz doan ardi-bidea hartu eta artadian barneratuko gara. Ondo zainduta dagoen Artadi eder bat,goroldio eta kareharriz hornitutako inguru zoragarria dugu aurretik.

Bidea agertu bezain laster desagertu egiten da.  Sena erabiliz gorantz egingo dugu ohian itxura duen artadi ederretik. 80 metro gorago lehenengo harritza horizontala zeharkatu behar da, leku basatia benetan.  Harritza atzean utzi eta "Lurgorri" izenez ezagutzen den toki batera helduko gara, lurrak kolore gorriz jazten dira toki honetan.

Artadia pixkanaka atzean geratzen joango da eta igoera, maldatsuagoa bihurtuko da.

Aurrean, Lurgorriko koba ederra aurkituko dugu, gaur egun ahuntz eta ardiak aterpe moduan erabiltzen dutena. Koba ezkerrean utzi, eta gora doan ertz zabala hartuko dugu. Eskuak ondo berotzeko tartea.  Gorago, Antzuetako atxak eta bere arroa.

Ertza lasai hartu eta goruntz egingo dugu, oztoporik gabeko tartea bait da. Kareharri inguru zoragarria.

Antzuetako atxak eta arroa ezkerrean utzi eta "Mankulebarreko" ertzetik gora egingo dugu orain. Lehenengo intergune aipagarrienarekin parez pare aurkituz. IIIº. intergune mixto bat, eskuekin ondo heltzen den txangoa. Nola de hala metroak goruntz egingo ditugu eskuekin lagunduz, espoloi itxura duen muinoaren tontorrenaino Azpian berriz, Antzuetako arro edo hamildegi zabala.

Tontortxoa atzean utzi, eta aurretik ertza zerbait estutzen da. Oraingoan, Mankubarrene-ko ertz tartea,  Udatatx-eko ekialde aupergi hutsean.

Ertzean aurrera jarraitu, eta "Asentziko ezpanak" izenez esagutzen diren lekura helduko gara. Urrunetik (Ekialdetik) bi ezpanen antza duten ertza bereizgarriak somatzen dira.  Metro batzuk aurrerago, Udalatx-eko gailurra. 

Kokapena.

Jaitsieran berriz, kanpazar porturaino doan bide klasikoa  hartuko dugu. Harrobiaren bukaeran, Santutxo harrobiraino doan baso-bide bat hartuko dugu.

Untzillatx:941m | Ipar Aurpegia > Zuhaitzen bidea.

2015/10/17 | Berriz etxe ondoko mendietan gozatzen. Oraingoan Untzillatx mendiko ipar aurpegi bertikalean. Azpaldian buruan izandako mendi igoera izan da eta mendia ikustean marra zuzena imaginatzen nuen Iparralde aurpegi ederrean. Pentsatu, aztertu eta egin. Untzillatx-eko iparraldean, "zuhaitzen bidea" deritzona. Zergatik? 3 zuhaitz erabili ditudalako erreferentzia moduan "marra" imaginario edo igoera hontan. 

Igoeraren deskripabena: Mendiola auzotik Agirre baserrira doan bidea hartuko dugu. Agirre baserrira heldu baino lehen, ezkerretara dagoen pinudi gazte batzuekin topo egin eta gorantz jarraituko dugu, baso osoa zeharkatuz. Gorantz goazela,  Untzillatx-eko ipar paretak somatuko ditugu gainean. Itxuraz, igoerarik ez duen ipar aurpegia. Basoa atzean utzi eta aurrean, ardiak eta ahuntzak basora ez jaisteko erabiltzen de hesia, gainetik pasatuko dugu. Jarraian, kareharri multzo izugarria, kaosa.

Igoera osoan eta erreferentzia moduan, 3 arte (Quercus Ilex) eder erabiliko ditugu. Horregatik izena, zuhaitzen bidea da. Lehenengo metroak eskumatara egingo ditugu igaroezina ematen duen harresiaren azpitik. Noizbeinka, edozein ezusteko gertatu ahal dela kontutan hartuta, lurrera ondo ebatzeko eskuak libre eraman badaezpada. 

Pixkanaka eta diagonalean (mendebalderuntz) gora egingo dugu, beti bide erosoena aukeratuz. Gainean, gure lehenengo erreferentzia begiztatuko dugu, arte bakarti eta aparta. Artearen azpian (120 m +/-)  ondo jartzea komeni da, igoera edo tarte honen perspektiba hoberena izateko. Aurrean malda garrantsitsua hasten da, intergune erraz eta polit batekin. Harri plaka erosoa, artekaz gainezka dagoena. (4m/IIº+). Intergune edo erresaltea gaindituta eta metro batzuk aurrerago gure lehen deskantzua hartuko dugu. 

Bigarren tartea, zuhaitzetik zuhaitzera doan igoeran hasten da. Lehenengo pausoak erraz egiten dira. Kanal estu batera helduko gara, hain zuzen, kareharri eskailera itxura duen tartera. Hiruzpalau intergune dituen kanala da, asko jota IIº+, baina bertikal bihurtzen den zati edo igoera zuzena. (Ezkerretik, harritza zabal batetik kanal estu hau saihestu daiteke). Kanala azpian utzi, eta ertz antza hartzen duen sektore batera helduko gara. Beste metro gutxi batzuk aurrera eta hurrengo artea-ren ondoan agertuko gara. Bi enborrez hornitutako arte zahar eta ikusgarria.

Hirugarren partea. Orain, Utzillatx mendiak duen baso oparo eta ederra dugu begibistan. Pagadi hostotsu eta magikoa. Baina aurretik, eta pagadiaren azpian, hurrengoko zailtasuna. Kareharri plakak dira, 20/25m inguruko plakak. Arteka eta pitzaduraz beteriko plaka luzea, pare bat seguru sartzeko (arroka zubiak) leku aproposa. 3 intergune aipatzeke. Lehenengo, plaka luze eta zabala (IIº+). Bigarrena berriz, tximinia itxura duen kanal estua. 

Ezkerrean haitz eder batekin agertzen den igoera bertikala. Inteeran lizarra bakarti batekin hornitua, zinta batekin babesteko leku aproposa. Atzean zailtsaun haundiena utzi eta pagadia berrogei metro gorago agertzen da. Kanal belartsu batetik igotzea bakarrik falta zaigu (IIº) pagadiaren barneraino sartzeko. Pagadian zehar gora egingo dugu Untzillatx-eko gailurraren gutunontziarekin topatu arte.

Jaitsieran berriz, Labaroko atera hurbildu eta Eguzkiarreko harritzaren gainean dagoen korridorea edo kanala erabiliko dugu. Oso jaitsiera arina eta zuzena da Atxartera heldu arte.

------------------------------------------------------------

 - Iraupena: guztizkoa: 2h 45' (Geldiuneekin)

 - Zailtasuna: Zaila

 - Distantzia: 5,2 Km (+/-)

 - Gorabehera: Gorabehera positiboa: 790m (+/-)

 - Mendi Ibilbidea: Atxarte harrobia - Mendiola Auzoa - Agirre Bserriko pinudia - Ipar Aupergia - Untzillatx tontorra - Labaroko Atea - Eguzkiarreko Harritza - Atxarte harrobia.
------------------------------------------------------------

Agirre baserritik gora dagoen pinuditik.