Aketegi Erpina: 1.545m | Nardagaizto-ko kanala, "Bizkaitarren koxkobilok" irteera.

2017/01/21 | Neguko gorabeherak ondo aprobetxatu behar ditugu etxe ondoko mendietan gozatzeko, eta mendian gabiltzan lagunekin bada hobeto. Xabi (Smithy), anaia eta Lekurekin geratu giñen Aketegiko kanal estetiko eta ederrena egiteko; Nardagaizto-ko kanala. Gogoak nituen Aketegitik behara datozen aukerak probatu eta ondo dastatzeko. Mezu batzu elkarbanatu eta goizean oiz geratu ginen Zegamako apeaderoan Kanal edor korridorearen kondizioak oso oso onak izango zirelakoan. Eta hala izan zen, mendi egun zoragarria izan genuen Aketegiko iparralde ezkutuan.

LINK > http://www.smithyrenbloga.com/2017/01/aketegi-erdiko-kanaletik-bizkaitarren.html

Zorte handikoak izan giñen (Egoitz, Julen eta ni) Xabi, Iker eta lagunak bait dira Aitzgorri ipar aurpegi osoa ondo kontrolatzen dutenak. Izugarrizko lana burutu du honen inguruan bere blogean, www.smithyrenbloga.com.

Zegamako toponomia mapa.

"Bidearen deskribapenarekin jarraitu aurretik, esan "bizkaitarren koxkobilok" irteeraren izena guk asmatua dela guk erreferentzi bezala erabili ahal izateko. Irteera bere izen propioa izan dezake (ez dugu inon topatu). Gure asmoa ez da urteetan jarraitu diren kanalen irteerak gure modura batailatzea."
Textua: Xabi Mugika / Smithy.

Igoeraren deskribapena; Itzubiagako bordan hasi eta bukatuko dugun mendi ibilbidedea. Borda hau izango da gure erreferentzia nagusia ibilbide guztian.

Itzubiagako bordaren atzetik gora doan baso-bide eder bat hartzen da, laritz eta izeiz osaturiko baso oparo bat zeharkatuz. Ibilbidea eroso eta horizontalean egiten da, Aketegiko tontorretik behera datozen korridore eta kanalak aurrez aurrez aurkituz. Gurea oraingoan, nardagaizto-ko kanala edo korridorea. Izenak badauka berea, gaizto? Kanalaren ospea ote?

Hasieratik hogei minutura Nardagaiztoko kanalaren hasierarekin topo egingo dugu. Erraz bereizten da, orain dela urte batzuk elur-jauzi erraldoi baten arrastoa oso argia ikusten baita. Kanalaren alde bietan oso nabariak dira elur-jauzi honen arrastoak, zuhaitzen sustraiak airean zintzilika diraute eta. Kanalaren lehengo atala oso lasai eta erraz igotzen da, elurraren egoerak jartzen du zailtasun puntua.

80m inguru igotzen eta lehenengo erresaltearekin topo egin arte. Batzuk, 6ª graduan sartzen duten erresalte luze eta bertikala. Negu giroan atzera botatzen duen erresalte basatia.

Baina ezkutuan badago beste aternatiba deseroso bat, eskumatik gora doan malda mixtoa. Belar, hurrondo eta pagadiz hornitutako aldapa edo bidea. Pioletak, kranpoiak eta material osoaz gozatzeko aukera ederra. (Euskal Herriko dry-tooling modalitatea). Nola edo hala igotzen da, zailtasun puntutxo batekin. Egindako aukera hau atzean utzi, eta nardagaizto-ko kanalaren bihotzera hurbiltzen hasiko gara. 

Bigarren erresalltea: Arkaitzen artean zabaltzen den korridore estu eta estetikoa. Elur gabe eskalatzen igo daitekeen korridorea, baina negu giroan eta elurrarein asko gozatzen den luze edo atala da hau. Sokak eta pioletak estrenaitzeko atal aproposa. 40m inguru dituen luzea, guk ondo babesteko hiltze bat erabili genuen korridorearen erdi edian.

Hirugarren erresalltea berriz eroso igotzen da, eskailera erraldoi baten forma hartzen du.  Arkaitz, lokatz eta lur izoztuak jartzen dute zailtasun osoa.

Erresaltea atzean utzi eta aurretik Nardagaizto-ko kanalaren zati explosibo eta gogorrena datorrela esango  nuke. Elurrarekin gozatzeko atal aparta. 80m inguru dituen atal zatia.

Laugarren erresalltea: Erresalte bertikala elurrik gabe dagoenean, baina elurrarekin zerbait lasaitzen dena. Hala ere, kontu handiz igotzeko atala. Hasieran arkaitz handien artetik igotzen da nola de hala, harkaitzen artetik behera datorren elur gogor eta izotza gehiengoz aprobetxatuz. Piolet eta kranpoiekin gora egiteko luze aparta. Elur korridorearen gainean, gorago, horma bat somatzen da. Hau izango da azken bultzakada, aitzineko baserrietan dauden sabaietara igotzeko metodoa erabili dezakegu. Negu giroan oso deseroso egiten den igoeratxo edo erresaltea. Irteeran, harritza batekin topo egingo dugu. Normalean elurrez estalita egoten den harritza.

Erresaltea atzean utzi, eta Aketegi inguruko ipar aurpegi erraldoia azalduko zaigu goian. Auñamendietako gailur handietan bezala sentiarazten zaituen paisai magikoa. 

Kanaletik gora egin eta ezkerrerantz hasiko gara pixkanaka, lehengo bi harkaitzen artetik doan erresalte batetik igogo gara, gero segituan ezkerrerantz doan zeharkaldi horizontal bat egiteko. Kontu haundi eta errezpetuz egiteko zeharkaldia.

Zeharkaldia atzean utzi, eta gainean Aketegi Erpinaren aukerak azalduko zaizkigu; batida, eskirol eta bizkaitarren koxkobilok irteerak. Joku asko ematen duan amaiera gorago dagoen ertzerainoko.

Egindako irteeraren krokisa.

Bizkaitarren koxkobilok irteera;  "Bizkaitarren koxkobilok" azpitik ikusten dena baino tenteagoa da. Hasieran eskuinera doan 4-5 metroetako zeharkalditxo diagonal bat egin behar da (50-55º baina eskuekin eutsi ahal izateko harkaitzak daude) harkaitz baten azpian gelditu arte. Zeharkalditxo honen ondoren gora zuzen jarraituko dugu 65 graduetara iristen den elur mingaina eskalatuz. Igoeraren bi aldetan harkaitzak ditugu igoera hau babestu nahi bada asegururen bat jarri ahal izateko, baina hala ere aseguratzeko aukera ugaririk ere ez dauka."

Textua: Xabi mugika | Smithy.

Santikurutz: 1.111m | Ekialdeko ertza edo Arbuluko ertza. (Oriol, Arangioko mendiak).

2016/18/12 | Gogoak nituen Oriol (Orixol) ingurura bueltatzeko. Eguraldi onaren aitzakiarekin Etxauen auzora hurbildu nintzen. Bertan hasi eta amaitzen den aktibitate eder bat burutzeko asmoz. Santikurutz gailurrera ekialdetik doan ertza. Arbuluko arroaren bihotz bihotzean.

Ekialdeko ertza.

Arangioko mendietaz gozatzeko aktibitatea. Entrenatzeko erabiltzen dudan txoko ederra da hau, eskalada maila guztietako bideak aurkituz. Joko asko ematen duen ertz labur eta goxoa.

Igoeraren deskribapena; Igoeraren hasiera Etxauen auzo edo herrian izango da, baina Krutzeta portutik datorren bidetik ere hurbildu gaitezke. Etxauen herritik Ipurtotz baserrira doan bidea hartuko dugu, geroago bertan krutzeta porturaino doan mendi-bidea hartuz. Bidea erraz egiten da, eta ez dago galtzerik.

Arbuluko arroa zeharkatu eta Ipurtotzeko bordara heldu baino lehen eskuinera egingo dugu. Ertzaren lehen harkaitzekin topo egin arte. Lehenengo zatia erraz egiten da, gora egiteak ez-tauka inongo misteriorik. Eskuinean, Arbuluko arroa eta bere korridoreak. Negu giroan jolasleku aparta bihurtzen den tokia.

Metroak gora goazela, lehenengo irtenguneak aurkituko ditugu. Ertzaren erdi erdian topatuko ditugun harkaitz handiak. Harkaitzak eroso eskalatzen dira, inongo oztoporik gabe. 

Igoera, ertzaren forma osoa errespetatuz gozatzen da, edozein momentutan ezkerretik ertzaren zailtasunak saihestea daukagu. Baina honek ertzaren zailtasunak ikusita, ez du merezi. Noizbehinka ertza lurrean desagertzen da, lepo itxura hartzen duen guneetan. Gero berriz, ertza lurretik irteten da irtengune zailagoa aurkeztuz.

Gora goazela, sorbaldan eta atzena, Udalatx, Aloñamendi eta Kurutzebarri mendien paisai dotoreekin gozatzeko aukera izango dugu. Talaia zoragarria.

Ertzaren azken atala da aipagarriena, ertza kaotikoa bihurtzen bait da eta. Ezproi ugari bihurtzen dira orain protagonistak. Eskalada zailtasunak zerbait gogortuz. Paisai karstiko eta oso basatia. 

Egindako ibilbidearen krokisa.

Ertzaren azken ezproia da aipagarriena, ezproi estetiko eta oso polita.  Arkaitz ona duen igoera edo atala. Lehengo atala hirugarren gradutik ez da pasatuko, eta oso eroso eskalatzen den atala. Gorago gogortzen da  zerbait ertza, irtengune "aereo" eta deseroso batekin (III+). Azpian Arbuluko amildegia, Santikurtzeko toko basatiena. 

Pausua edo irtengunea egin eta ezproiaren azken atalean kokatuko gara, lepo itxura hartzen duen zati batean. Aurretik, 5m inguru dituen atal lasaiagoa (II+). 

Ezproiaren tontorra zeharkatu eta Santikurutz ermitara doan bidea erabili dezakegu. Bide lasai eta 

ederra tontorreraino.

Pyrenikan argitaratutako artikulua.

Alluitz: 1.034m | Galdarea-ko arroa edo kanaletik. (Alluitz hegoaldea).

2016/11/12 | Alluitzeko hegoaldean dauden eskalada bideak alde batera utzi eta Galdarea ezproitik behera doan kanaletik igoko gara oraingoan, igoera zuzen eta bertikala.

Argi! eskalada regulazioak Alluitz Hegoaldean. LINK/PDF

Igoera basati honek badauka bere istorioa. Buruan bueltaka zegoen ideia edo erokeri bat zirudien.
"Crestas del Duranguesado" liburuko 51 orrialdean dagoen krokis zahar bat aurkitu nuen arte. Antonio Ferrer-en liburuak erokeria errealitatean bihurtzeko aukera ederra eskaini zidan. Urte askotan buruan marraztutako marra egia bihurtzeko aukera ederra. Krokisa oinarri bezala hartu eta igoera burutzeko momentu aparta.

Erdaraz "Pared Concava" izenez ezagutzen den hormaren azpitik doan arroa edo kanala. Galdarea-ko arroa, edo kanal zabala.

Igoeraren deskribapena; Igoera "Amilla" zelaietan hasten da, zelai berde eta oparoan gorantza eginez.  Aurrean Galdarea-ko amildegitik datorren harritza aurkituko dugu. Nola edo hala harritza alde batetik zeharkatuko dugu, atal honetan gora egitea asko kostatzen du eta. Ezkerraldean, "Cabra de Judas" izenez ezagutzen den ertza aurkituko dugu.  Alluitzek hegoaldean, dauden eskalada bide gogorrenetarikoa. 

Astiro astiro, harritzatik gora egingo dugu. Aurrean ditugun harri plaka batzuekin topa egin arte.
Itxuraz, gora egitea ezin dela ematen duen arren, eskuineko kanal batetik ondo igotzen da (III+/30m). Belarrez ondo jositako kanal nabaria da.

Kanala ondo igotzen da, eskuak ondo satzeko zulo ugari eta erosoekin. Kanala atzean utzi eta orain ezkerrerantza egingo dugu, beti Galdarea horma erreferentzia moduan hartuz. Lizar bakarti baten ondotik pasatu eta astiro astiro Galdarea hormatik behera dauden harri plakerata hurbilduko gara. Paizaiaz gotzatzeko atal aparta.

Metroak gora goazela, Galdarea hormara hurbiltzeko dauden harri-plakak aurrez aurre topatuko digutu. Itxuraz gaindiezina ematen duen atal arriskutsua da hau. Harri plaka hauek aurrean utzi eta ezkerrerantza doan korridore edo "tximinia" itxura duen lekutik "Cabra de Judas" ertzera hurbiltzeko dagoen bidea hartuko dugu (III / 30m). Eibartarren ezproiaren azpi azpian kokatuz. Galdarea arroaren perspektiba zabalagoa hartzeko toki zoragarria.

Ertzetik jaitsi eta berriz gora egiteko bidea hartuko dugu. Galdarea hormatik behera datozen harri-plakak ondo egiteko ez dago bide oso garbirik. Bidea intuizioa erabiliz egingo dugu. Beti ere bide erosoena topatuz.

Pixkanaka Galdarea hormara hurbiltzen joango gara azpian dauden 2 lizar ederren azpian kokatuz. Zuhaitzak, beti dira erreferentzia harriz jositako atal kaotiko honetan. Azpian amildegi izugarria dago beraz kontu handiz hartzeko atala izango da honako hau.

Orain, eskuinera nabarmen ikusten den Korridore mixto bat topatuko dugu. Bidearen erdian lauzpabost Lizarrek apaintzen duten korridorea mixtoa.

Korridore mixtoa, hau da, harriz eta belarrez hornitutako korridore zikina dator orain. Bidean harkaitz-zubi asko aurkituko ditugu bidea ondo babesteko, eta erdi erdian lizar ederrak bilera egiteko. Gora egitea argi ikusten ez badugu, lizarretatik behera rappela egiteko ondo dagoela ematen du. Aukera ona, hemendik alde egiteko.

"Crestas del Duranguesado" liburuan agertzen den krokisa.

Igoera basati honek badauka bere istorioa. Buruan bueltaka zegoen ideia edo erokeri bat zirudien.

"Crestas del Duranguesado" liburuko 51 orrialdean dagoen krokis zahar bat aurkitu nuen arte. Antonio Ferrer-en liburuak erokeria errealitatean bihurtzeko aukera ederra eskaini zidan. Urte askotan buruan marraztutako marra egia bihurtzeko aukera ederra. Krokisa oinarri bezala hartu eta igoera burutzeko momentu aparta.

Lizar multzoa atzean utzi, eta aurrean igoerako irtengune aipagarri eta zailena aurkituko dugu; irtengune horizontal eta mixtoa. (III+/ IV / 30m) 

Irtengunea ez da erraz egiten, eskuak erabiltzeko leku mugatua baita. Nola edo hala, irtengunea pasatu eta korridorearen azken atalean sartuko gara. Atal belartsu baina lasaiagoa. Kokuzkulu-ko kanalarekin bat egiten duen leporaino doan tartea da hau.

Lepotik kokuzkulu kanalera jaitsi eta Alluitzeko tontorrera doan bidea jarraituko dugu. Oraingoan bide lasaia izango dugu. 

Alluitzeko tontorrean arnasa ondo hartu eta egindako bidea ondo miresteko aukera izango dugu. Igoera alpino eta sufritua Alluitzeko hegoaldean dagoen atala. Galdarea hormaren kanal zabal eta bertikala.

Jaitsiera berriz, Artolatik datorren bide "klasiko"-a hartuta egingo dugu .

Mapan, igoera.