Beriain: 1.493 | Akerregiko paxa. (Hego aurpegia).

2017/02/23 | Unanutik gora dagoen Iturtxiki-ko iturria erreferentzia moduan erabilita hasiko gara ibiltzen,  Leziza-ko bidea erabiliz. Kilimetro bat ibili eta gero, ezkerrera doan mendi-bide bat hartuko dugu, pagadian barneratzen den ibilbide nabaria.

Igoeraren krokisa.

Bidea oso ondo bereizten da, eta harriz jositako marka ugari aurkituko ditugu igoera osoan. Astiro astiro eta zeta forma hartzen duen  bide luzea eginez joango gara. Goian eta pagadiaren hostoen artean, Beriain-eko hormak bereiztuko ditugu. Harrizko hesi erraldoia ematen duena.

Pagadia gure bizkarrean utzi eta gure bidea ekialderuntz joando da,  horma erraldoien azpitik hain zuzen. “Labittuko harrondoa” edo “Labittu” izenez ezagutzen den zatia.  Orain bidea horizontalean egingo dugu, “Artazil” inguruko hormaren bila joanez.  San Donato-ko baselizatik behera doan horma ikaragarria da “Artazil” ingurua.  Hegaztien paradisu eta gordelekua.  

Andimendi - Topinimia mapa.

Azpian, Lezizako sakana edo bailaraz gozatzeko aukera ederra edukiko dugu. Andimendiak ondo gordetzen duen ohian (Pagadi) oparo eta ikaragarria. Aurretik, haziendak edo ganaduak asko erabiltzen duen bidea daukagu. Ardi-latxa-ren etxean aurkitzen gara.  

Artazil-eko hormak atzean utzi, eta bapatean ezkerrean Akerregi-ko faja edo bidera igotzeko aukera ugari aurkituko ditugu. Beriain-ek eztukuan, hegoaldetik gailurreraino ondo gordetzen dituen ateak edo pasabideak. 

Fajara ondo sartzeko edo igotzeko hiruzpalau aukera ditugu, eta zailena, lehenengoa.  Aurrerago badaude beste aukera errazagoak, harritza batetik igotzea besterik ez diren aukerak.  Edozein aukera balio zaigu Akerregi-ko bidera igotzeko. 

Goian gaudela eta aurretik ,  600 m inguru dituen faja zoragarri batekin topo egingo dugu. Auñamendietan aurki ditzakegun faja askoren itxurarekin. Beriaineko hegoalde aurpegi osoa zeharkatzen duen bide ezkutua.

Ibilbidea eroso egiten da, beti azpian daukagun amildegia kontuan hartuz.  Azken zatia bapatean bukatzen da, irteera gabeko atal batean gaudela emanez. Orain dator ibilbidearen ezustea, ezkerrean ondo gordeta, gora egiteko dagoen pasabide estua. Bigarren graduko eskalatxo erosoa.  Pasabidetik gora egin, eta minutu batzuk geroago Beriain gaineko goi-lautadetan agertuko gara. Tontorreraino doan bidearen ondo ondoan.

Jaitsierarako, Unanuraino doan ohiko bidea hartuko dudu, jaitsiera eroso eta "klasikoa".

Saia, goizean goiz deskantzuan.

Atxaurrutxugana:979m | Ipar aurpegia. (Udalatx).

2016/12/21 | Badoaz batzuk, eta gehiago izango dira. Udalatx-eko iparraldean dena eginda zegoela uste nuen, baina proiektuak ez dira sekula bukatzen. Udalatx familiko txikienean egindako azken abentura, bere ipar aurpegi belartsu eta bertikala. Hiruzpalau biderrez burututako igoera bertikal eta basatia. Maite ditut gure bazterrak.

Igoeraren deskribapena; Hasiera bi tokitan izan daiteke; Elorrioko Iguria auzoan edo kanpazar portutik Betsaidera doan bidetik. Axaurrutxaganeko iparraldera hurbiltzeko, diagonal luzea erabiliko dugu. Urte askotan artzainak erabilitako bide eder bezain belartsua. Orain berriz, ahuntzen jolaslekua.

Uztepe sakona azpitik zeharkatuko dugu, atx haundien azpitik. Horizontalean egingo dugu lehenengo atal edo zeharkaldia, laritz eta izeiz hornitutako basoak atzean utziz. Basoak zeharkatu eta diagonalean jarraituko dugu Erdikoatxatik bera datozen belardien bila. Ia egun osoan itzalean dauden belardi ilun eta bertikalak. Orain, Orpogoitiko kanalaren azpitik pasatuko gara Atxaurrutxaganek iparrean ondo gordetzen dituen belardien bila.

Belardietatik gora egin eta Udalatx-en anai txikiaren atx handien azpian kokatuko gara. Faja itxura hartzen duen bide baten bila. Lehenengo atala Alluitzeko Galdareako (pared cóncava) hormaren antza hartzen du, baina tamaina askoz ere txikiagoa dauka honek. Horma atzean utzi eta faja edo zelai bertikal batetik jarraituko dugu, ehunka urte dituzten pago handien artean. Udalatx-ek ondo gordetzen duen paisai zoragarri eta magikoa.

Udalatx, Ipar aurpegia.

Faja kontu handiz egin eta pagadi bertikal batetara ailegatuko gara. Gure aitzineko jendeak ondo babestutako baso zoragarria. Deskantsua hartzeko toki aparta.

Neguko materiala erantzi eta igoerako atal zailenean barneratuko gara. Pagadian gora egingo dugu goian dagoen koba baten sarrerarekin topo egin arte. Aspaldian ezagutzen nuen koba, bi ate edo sarrera dituen koba ederra. (Toponimia? horretan gabiltza).

Koba osoa zeharkatu eta atzetik dagoen zulo edo irteera batetik irtengo gara. Atxaurrutxaganeko zelai bertikalenak aurrez aurre aurkituz. Orain dator igoeraren zailtasun aipagarriena;

80m inguru dituen igoera bertikala, 60º/65º izango dituen malda batetik igotzen da. Lehenengo atala horizontalean egiten den zeharkaldi bat da, gora egiteko bide egokiaren bila. Azpian, Atxaurrutxaganeko lehengo atxak eta amildegia, argi ibiltzeko lekua.

Gainean, gora egiteko dagoen paxa edo errsaltea ikusiko dugu argi eta garbi. Belardian ondo bereizten den hormatxo bat, erresalte mixtoa. Luzea gorago dauden pi pagoekin babestu daiteke, bilera bat antolatuz. Bestela, neguko materialarekin ondo egiten da, baina argi ibiltzekotokia da hau.

Bi pagoak dauden lekura heldu eta malda erabat desagertzen da, oraingoan tontorretik behera datozen hormak ibilbidea edertuz. Materiala gorde, eta ezkerrerantz (80m inguru) doan faja eder batetik jarraituko dugu. Udalatx-ek ondo gordetzen duen beste bitxikeri bat. Ibilbide hau Atxaurrutxaganeko iparrean eta ezkutuan dagoen zirko batera ematen du, tontorraren azpi azpian. Hemendik tontorrera dagoen aldapatxo bat bakarrik ez zaigu geratzen.

Jaitsiera, diagonal luzetik egingo dut.  Udalatx-eko iparralde osoa zeharkatzeb duen ibilbide ederra. Maite ditut gure bazterrak.

Uztepe sakoneko lehen aldapak.

Aketegi Erpina: 1.545m | Nardagaizto-ko kanala, "Bizkaitarren koxkobilok" irteera.

2017/01/21 | Neguko gorabeherak ondo aprobetxatu behar ditugu etxe ondoko mendietan gozatzeko, eta mendian gabiltzan lagunekin bada hobeto. Xabi (Smithy), anaia eta Lekurekin geratu giñen Aketegiko kanal estetiko eta ederrena egiteko; Nardagaizto-ko kanala. Gogoak nituen Aketegitik behara datozen aukerak probatu eta ondo dastatzeko. Mezu batzu elkarbanatu eta goizean oiz geratu ginen Zegamako apeaderoan Kanal edor korridorearen kondizioak oso oso onak izango zirelakoan. Eta hala izan zen, mendi egun zoragarria izan genuen Aketegiko iparralde ezkutuan.

LINK > http://www.smithyrenbloga.com/2017/01/aketegi-erdiko-kanaletik-bizkaitarren.html

Zorte handikoak izan giñen (Egoitz, Julen eta ni) Xabi, Iker eta lagunak bait dira Aitzgorri ipar aurpegi osoa ondo kontrolatzen dutenak. Izugarrizko lana burutu du honen inguruan bere blogean, www.smithyrenbloga.com.

Zegamako toponomia mapa.

"Bidearen deskribapenarekin jarraitu aurretik, esan "bizkaitarren koxkobilok" irteeraren izena guk asmatua dela guk erreferentzi bezala erabili ahal izateko. Irteera bere izen propioa izan dezake (ez dugu inon topatu). Gure asmoa ez da urteetan jarraitu diren kanalen irteerak gure modura batailatzea."
Textua: Xabi Mugika / Smithy.

Igoeraren deskribapena; Itzubiagako bordan hasi eta bukatuko dugun mendi ibilbidedea. Borda hau izango da gure erreferentzia nagusia ibilbide guztian.

Itzubiagako bordaren atzetik gora doan baso-bide eder bat hartzen da, laritz eta izeiz osaturiko baso oparo bat zeharkatuz. Ibilbidea eroso eta horizontalean egiten da, Aketegiko tontorretik behera datozen korridore eta kanalak aurrez aurrez aurkituz. Gurea oraingoan, nardagaizto-ko kanala edo korridorea. Izenak badauka berea, gaizto? Kanalaren ospea ote?

Hasieratik hogei minutura Nardagaiztoko kanalaren hasierarekin topo egingo dugu. Erraz bereizten da, orain dela urte batzuk elur-jauzi erraldoi baten arrastoa oso argia ikusten baita. Kanalaren alde bietan oso nabariak dira elur-jauzi honen arrastoak, zuhaitzen sustraiak airean zintzilika diraute eta. Kanalaren lehengo atala oso lasai eta erraz igotzen da, elurraren egoerak jartzen du zailtasun puntua.

80m inguru igotzen eta lehenengo erresaltearekin topo egin arte. Batzuk, 6ª graduan sartzen duten erresalte luze eta bertikala. Negu giroan atzera botatzen duen erresalte basatia.

Baina ezkutuan badago beste aternatiba deseroso bat, eskumatik gora doan malda mixtoa. Belar, hurrondo eta pagadiz hornitutako aldapa edo bidea. Pioletak, kranpoiak eta material osoaz gozatzeko aukera ederra. (Euskal Herriko dry-tooling modalitatea). Nola edo hala igotzen da, zailtasun puntutxo batekin. Egindako aukera hau atzean utzi, eta nardagaizto-ko kanalaren bihotzera hurbiltzen hasiko gara. 

Bigarren erresalltea: Arkaitzen artean zabaltzen den korridore estu eta estetikoa. Elur gabe eskalatzen igo daitekeen korridorea, baina negu giroan eta elurrarein asko gozatzen den luze edo atala da hau. Sokak eta pioletak estrenaitzeko atal aproposa. 40m inguru dituen luzea, guk ondo babesteko hiltze bat erabili genuen korridorearen erdi edian.

Hirugarren erresalltea berriz eroso igotzen da, eskailera erraldoi baten forma hartzen du.  Arkaitz, lokatz eta lur izoztuak jartzen dute zailtasun osoa.

Erresaltea atzean utzi eta aurretik Nardagaizto-ko kanalaren zati explosibo eta gogorrena datorrela esango  nuke. Elurrarekin gozatzeko atal aparta. 80m inguru dituen atal zatia.

Laugarren erresalltea: Erresalte bertikala elurrik gabe dagoenean, baina elurrarekin zerbait lasaitzen dena. Hala ere, kontu handiz igotzeko atala. Hasieran arkaitz handien artetik igotzen da nola de hala, harkaitzen artetik behera datorren elur gogor eta izotza gehiengoz aprobetxatuz. Piolet eta kranpoiekin gora egiteko luze aparta. Elur korridorearen gainean, gorago, horma bat somatzen da. Hau izango da azken bultzakada, aitzineko baserrietan dauden sabaietara igotzeko metodoa erabili dezakegu. Negu giroan oso deseroso egiten den igoeratxo edo erresaltea. Irteeran, harritza batekin topo egingo dugu. Normalean elurrez estalita egoten den harritza.

Erresaltea atzean utzi, eta Aketegi inguruko ipar aurpegi erraldoia azalduko zaigu goian. Auñamendietako gailur handietan bezala sentiarazten zaituen paisai magikoa. 

Kanaletik gora egin eta ezkerrerantz hasiko gara pixkanaka, lehengo bi harkaitzen artetik doan erresalte batetik igogo gara, gero segituan ezkerrerantz doan zeharkaldi horizontal bat egiteko. Kontu haundi eta errezpetuz egiteko zeharkaldia.

Zeharkaldia atzean utzi, eta gainean Aketegi Erpinaren aukerak azalduko zaizkigu; batida, eskirol eta bizkaitarren koxkobilok irteerak. Joku asko ematen duan amaiera gorago dagoen ertzerainoko.

Egindako irteeraren krokisa.

Bizkaitarren koxkobilok irteera;  "Bizkaitarren koxkobilok" azpitik ikusten dena baino tenteagoa da. Hasieran eskuinera doan 4-5 metroetako zeharkalditxo diagonal bat egin behar da (50-55º baina eskuekin eutsi ahal izateko harkaitzak daude) harkaitz baten azpian gelditu arte. Zeharkalditxo honen ondoren gora zuzen jarraituko dugu 65 graduetara iristen den elur mingaina eskalatuz. Igoeraren bi aldetan harkaitzak ditugu igoera hau babestu nahi bada asegururen bat jarri ahal izateko, baina hala ere aseguratzeko aukera ugaririk ere ez dauka."

Textua: Xabi mugika | Smithy.